Tôi tham gia buổi nói chuyện của Matteo Muso, một cậu bé tự kỷ 14 tuổi có một chút ngôn ngữ lời nói vào buổi trưa tháng 8 ở San Francisco. Cậu ấy thỉnh thoảng chạy đi chạy lại, hưng phấn vỗ tay, phát ra một số âm không rõ, không nhìn người đối thoại trực tiếp lâu, thường chỉ 1-2 giây là chuyển hướng nhìn chỗ khác. Khi được hỏi, cậu ấy có thể cố gắng nói 1-2 từ với phát âm không rõ ràng. Nhưng cậu ấy đang chuẩn bị xuất bản quyển sách thứ 4 của mình!!
Cho tới năm 12 tuổi, Matteo được đánh giá ở mức độ khá hạn chế với khả năng diễn đạt chỉ được một số nhu cầu cơ bản. Đó là lúc mẹ cậu ấy bắt đầu áp dụng phương pháp Rapid Prompt Method (RPM) để hỗ trợ cậu ấy giao tiếp. Mô tả đơn giản thì phương pháp này sử dụng bảng chữ cái, người sử dụng chỉ vào từng chữ cái để ghép thành từ cho người đối thoại nhìn theo và hiểu. Với công cụ hỗ trợ giao tiếp này, Matteo đã có phương tiện phù hợp với bản thân để giao tiếp, để thể hiện suy nghĩ của mình. Và cậu bé được đánh giá ở mức độ khá hạn chế ấy giờ đây bàn luận các vấn đề về Chúa, tình yêu, hạnh phúc. Cậu ấy làm thơ và xuất bản sách!!
Dưới đây là 10 điều Matteo muốn mọi người xung quanh biết về những người tự kỷ:
1. Người tự kỷ là những trí tuệ sáng láng bị trói buộc bên trong những cơ thể không hợp tác. Chúng tôi hiểu những gì được dạy cho chúng tôi. Chúng tôi có thể gặp khó khăn khi điều khiển cơ thể phải tuân theo não bộ, nhưng chúng tôi hiểu điều bạn nói.
2. Mọi người trải nghiệm cuộc sống một cách khác nhau. Người tự kỷ có thể khác đa số mọi người ở một số mặt nào đó nhưng không nhiều như bạn nghĩ đâu. Cố gắng trở thành ai đó không giống con người thật của chúng tôi sẽ tạo cho chúng tôi rất nhiều áp lực.
3. Chúng tôi nghe và hiểu được tất cả mọi người. Các bạn hãy cẩn thận khi nói chuyện trước mặt chúng tôi.
4. Giao tiếp mắt và khả năng ngôn ngữ nói chẳng ảnh hưởng gì đến việc nghe và hiểu cả.
5. Năng lượng của bạn có ảnh hưởng lên chúng tôi nhiều hơn bất cứ thứ gì khác. Những cảm xúc thực sự, suy nghĩ thầm kín và thái độ của bạn không thể che đậy được bằng những nụ cười giả tạo hoặc bằng những từ ngữ được cố làm cho “phù hợp”.
6. Nói chậm hơn hoặc dùng giọng trẻ con là không cần thiết và không giúp ích gì được cho việc chúng tôi hiểu. Bạn cứ dùng giọng phù hợp với lứa tuổi là được.
7. Kết bạn với một người tự kỷ chắc chắn sẽ làm thay đổi cuộc đời bạn nếu bạn để điều đó xảy ra.
8. Mọi người tự kỷ đều cần được nhận sự giáo dục cho dù họ có di chuyển hay đu đưa liên tục, không nhìn vào mắt bạn, không thể giao tiếp bằng lời, tạo ra những âm thanh vô nghĩa hoặc không thể diễn đạt cho bạn cái họ biết hoặc hiểu được.
9. Làm ơn hãy luôn cho rằng người tự kỷ có trí tuệ.
10. Những khó khăn của tự kỷ không xác định chúng tôi là ai hay chúng tôi có thể trở thành người thế nào.
