Xúc giác là cảm nhận đến từ các đầu dây thần kinh cảm giác (thụ thể) trên toàn bộ bề mặt cơ thể (đầu, thân mình, tay/chân, bàn tay/bàn chân, môi lưỡi, trong miệng…)
Các biểu hiện của Rối loạn Xử lý Cảm giác về Xúc giác của trẻ từ 3 tuổi trở lên:
- Tránh sờ, chạm từ người khác, tránh ôm, hôn hay các cử chỉ tình cảm khác
- Khó chịu nếu ai đó ở quá gần mình; hoặc né tránh đám đông hay các nhóm trẻ vì sợ bị đụng chạm vào người; hoặc gặp khó khăn khi chơi với bạn bè ở khoảng cách (cự li) gần vì không chịu được nếu có ai ở gần chứ không phải do khó khăn về giao tiếp hoặc kỹ năng chơi
- Phản ứng mạnh với chạm nhẹ hoặc bất ngờ; hoặc có vẻ chỉ chấp nhận sự sờ, chạm trong phạm vi những hoạt động thường ngày mà trẻ có thể đoán biết trước được; hoặc cần được biết trước về việc sẽ sờ, chạm vào cái gì để xử lí mọi thứ tốt hơn
- Chùi kỹ chỗ bị chạm
- Thể hiện phản ứng chống đối hoặc bị tê liệt (cứng đờ người) với những cảm giác sờ chạm vô hại
- Thận trọng quá mức, sợ thử những cái mới (hoạt động, đồ ăn uống, quần áo…); hoặc khó chịu với những chuyển đổi và thay đổi bất ngờ; hoặc lo lắng khi ở trong một tình huống lạ vì không đoán biết được sẽ gặp những thứ mới, những kích thích xúc giác mới nào
- Né tránh đi chân trần trên những mặt phẳng gồ ghề, thô ráp
- Khó chịu khi khăn lau tay, lau mặt chạm vào người; hoặc khó chịu chạm vào bàn chải đánh răng hoặc kêu ca rằng bản chải đánh răng hoặc lược làm đau mình; hoặc khó chịu với một số loại quần áo nhất định vì chất liệu (ví dụ vải bò, vải thô, len…); hoặc quần áo phải được cắt hết mác; hoặc tránh mặc đồng phục
- Cởi bỏ quần áo/ tất/ giày/ găng/ mũ/ khăn quàng
- Khó chịu với những sự thay đổi về nhiệt độ trong phòng
- Gặp khó khăn với việc cắt móng tay, hoặc cắt tóc, hoặc cắt móng chân
- Né tránh các hoạt động bơi, tắm, gội đầu
- Thích mặc áo quần dài tay chân kể cả trong mùa hè, hoặc chỉ chịu mặc rất ít quần áo dù trong mùa đông
- Chỉnh trang quần áo (như xốc áo, kéo thẳng áo, quần…)
- Khó chịu với giày hoặc quần áo bị lạnh hoặc ẩm ướt
- Né tránh một số thức ăn do chất liệu (ví dụ: không ăn thức ăn mềm, ướt hoặc nuốt chửng đồ ăn mềm…)
- Nôn ọe khi chất liệu của đồ ăn bị thay đổi hoặc thậm chí là chỉ mới cho rằng bị thay đổi đã nôn ọe rồi; hoặc khó chịu khi nhiệt độ thức ăn thay đổi
- Mỗi lúc chỉ ăn một loại thức ăn (không ăn thức ăn trộn lẫn)
- Uống nước liên tục trong khi ăn để rửa trôi thức ăn trong miệng
- Lau sạch ngay khi có chút thức ăn dính trên môi, má hoặc cằm
- Chỉ dùng đầu ngón tay để cầm thìa hoặc đũa, không thích thìa/đũa chạm vào lòng bàn tay; hoặc thường dùng các đầu ngón tay cầm đồ vật chứ không phải cả bàn tay
- Khó chịu khi cho thìa đũa vào miệng mà thích dùng tay ăn bốc hơn
- Tránh cầm các đồ dùng học tập như kéo hoặc bút viết…; hoặc tránh chạm vào những chất liệu lạ như màu, hồ, hình dán decan, băng dính… và/hoặc các thứ ẩm ướt, dính bẩn; hoặc tránh các trò chơi dính bẩn (ví dụ: đất nặn…); hoặc tránh những hoạt động bày bừa như nấu ăn, thủ công, vẽ màu nước…
- Khó chịu di chuyển trong không gian chật chội như cầu thang hoặc thang máy
- Có vẻ không nhận ra sự sờ chạm trừ khi sờ chạm đó rất mạnh
- Cảm nhận về cơ thể mình kém (ví dụ rất khó học về bộ phận cơ thể…); hoặc có vẻ không nhận ra khi bị đau, bị thương; hoặc có vẻ không nhận ra các thay đổi về nhiệt độ
- Có vẻ khó khăn khi sử dụng một đồ vật nào đó (ví dụ bút chì) trừ khi đồ vật đó nặng, hoặc có bề mặt xù xì, hoặc rung
- Mặc kệ thức ăn hoặc các vết bẩn khác dính trên mặt, miệng, cằm
- Ăn đồ quá nóng hoặc quá lạnh cũng không kêu ca, khó chịu gì
- Làm rơi đồ vật mà không nhận ra
- Mặc quần áo chật không kêu ca khó chịu gì
- Làm đau người khác, không hiểu được là họ bị đau
- Thờ ơ, không hứng thú khám phá các trò chơi, đồ vật hoặc thế giới xung quanh
- Khó hiểu về không gian và những giới hạn xã hội khi sờ, chạm
- Sờ, chạm vào đồ vật/người khác bằng bất kỳ bộ phận cơ thể nào; hoặc thích chạm, mân mê các đồ dùng học tập, đồ vật trong lớp học
- Thể hiện sự âu yếm, ôm ấp người khác quá mức
- Hay liếm, hoặc mút, hoặc ngậm đồ vật
- Thích nhai hoặc cắn những thứ không ăn được (móng tay, tóc, cổ áo, cổ tay áo, đồ chơi, bút)
- Nghịch nước bọt
- Sờ chạm bộ phận riêng tư
- Tự xoa hoặc cắn bản thân
- Thích đi chân trần, đặc biệt chân trần trên những mặt phẳng gồ ghề
- Nắm, chà xát môt số loại chất liệu quần áo; hoặc thích thú thử các loại quần áo, hoặc tất làm bằng các chất liệu khác nhau; hoặc thích những đồ mặc bó sát vào người
- Tìm kiếm những trò chơi có thể đem lại nhiều kích thích về sờ chạm; Thích chơi và chơi lâu những trò dính bẩn, bày bừa (VD: đất nặn, vẽ màu,…)
- Chơi đồ chơi không đúng chức năng, mà sử dụng đồ chơi tìm kiếm cảm giác sờ chạm
- Dường như tay không phân biệt được các kích thích sờ chạm (không phân biệt được sờ chạm gì, ở đâu…)
- Khó khăn giữ và sử dụng công cụ (như bút, kéo, thìa)
- Không sờ hoặc nhặt những thứ mà người khác thấy hấp dẫn.
- Khó khăn nhận thức/biết được đặc tính của đồ vật (về chất liệu, hình dạng, kích cỡ, nhiệt độ…)
- Cần nhìn để xác định các bộ phận cơ thể và những đồ vật quen thuộc (như cúc áo/quần…)
*******
Thông tin về các khóa học hỗ trợ xử lý rối loạn cảm giác, hỗ trợ phát triển cảm giác và vận động có tại đây (nếu muốn tham gia bạn có thể đăng ký tại đó luôn): https://dcon.edubit.vn
Bạn có thể nhắn tin tới một trong các kênh hỗ trợ sau:
– Nhắn tin zalo tới Công ty TNHH Kết nối Năng động Việt https://zalo.me/3211480926470947675
– Nhắn tin tới fanpage Kết nối Năng động Việt https://www.facebook.com/profile.php?id=100063348242028
