Phát triển hạch Hạnh nhân ở trẻ tự kỷ và vấn đề Rối loạn Cảm giác

Ngày 25/3/2022, Tạp chí Tâm thần học của Mỹ (The American Journal of Psychiatry) đã đăng nghiên cứu mới về bằng chứng hình ảnh chụp MRI cho thấy các trẻ sau này được chẩn đoán tự kỷ đã có hạch hạnh nhân (amygdala) phát triển to hơn so với các trẻ bình thường khác bắt đầu từ giai đoạn 6 tháng đến 12 tháng tuổi.

Nghiên cứu đầy đủ các bạn có thể đọc ở đây: https://ajp.psychiatryonline.org/…/appi.ajp.21090896

Tóm tắt nội dung:

– Hạch hạnh nhân là một bộ phận não bộ (thuộc hệ thống hạch nền), chịu trách nhiệm diễn giải các dấu hiệu quan trọng trong môi trường và phối hợp với các vùng não khác nhau để xác định các nguy cơ, chuẩn bị phản hồi phù hợp bao gồm: hệ thống thị giác để xác định dấu hiệu/kích thích, hồi hình thoi (fusiform gyrus) để nhận biết khuôn mặt người, và thùy trán để thực hiện hành động có chủ đích.

– Ở trẻ tự kỷ, hạch hạnh nhân phát triển nhanh hơn trong giai đoạn 6 – 12 tháng, và có kích thước lớn hơn trẻ bình thường lúc 12 tháng. Tốc độ phát triển hạch hạnh nhân nhanh hơn cho thấy đi liền với khó khăn hơn về kỹ năng xã hội (đánh giá bằng ADOS lúc 24 tháng). Giai đoạn 6-12 tháng tuổi cũng quan sát thấy sự giãn nở nhiều của vỏ não thị giác và sự bất thường của định hướng thị giác.

– Nguyên nhân có thể: sự phát triển các tế bào ở trẻ tự kỷ có thể bị rối loạn nên tạo ra quá nhiều tế bào hạch nhân. Sự phát triển hoàn thiện hạch hạnh nhân lẽ ra phải dựa trên trải nghiệm/hoạt động hiệu quả (tức là kết nối thần kinh dẫn đến những hoạt động không hiệu quả sẽ bị tỉa bỏ). Tuy nhiên việc xử lý thông tin cảm giác (đặc biệt là thị giác) phát triển bất thường ở trẻ tự kỷ gây ra stress dẫn đến việc tỉa bỏ kết nối thần kinh lại dựa trên các đầu vào cảm giác. Việc có quá nhiều tế bào hạnh nhân và việc tỉa bỏ kết nối thần kinh dựa trên stress do cảm giác đã dẫn đến việc hạch hạnh nhân phản ứng quá nhạy, phát triển phì đại (làm thay đổi chức năng của hạch hạnh nhân) và tạo kết nối bất thường với các vùng não khác để hỗ trợ chức năng giác quan. Từ đó góp phần vào khiếm khuyết các kỹ năng xã hội sau này.

– Nghiên cứu đề xuất là việc phát hiện sớm có thể thấy từ hình ảnh hạch hạnh nhân to bất thường giai đoạn khoảng 12 tháng tuổi trước khi quan sát thấy những dấu hiệu tự kỷ rõ ràng. Và can thiệp sớm (ví dụ như hỗ trợ cho việc phát triển hệ thống thần kinh dựa trên trải nghiệm hiệu quả) có thể làm thay đổi sự phát triển não bộ bất thường sau đó ở trẻ sơ sinh.