Góc nhìn chuyên gia: Trị liệu và Dạy trẻ Tự kỷ

Kể từ lúc biết đến khái niệm “Tự kỷ” mình thấy từ Can thiệp được dùng rất nhiều. Hơn 10 năm sống cùng tự kỷ, trong đó có những thời gian học và áp dụng các phương pháp khác nhau, thì mình thấy từ can thiệp nói chung chung quá, nên tách ra thành Trị liệu và Dạy. Khi đó cách tiếp cận và mục tiêu cũng sẽ rõ hơn.

Trị liệu là cần thiết nếu trẻ có những vấn đề về thể chất, sức khỏe…, những điều kiện nền tảng để trẻ phát triển. Các vấn đề ăn uống, vệ sinh, giấc ngủ, vận động, cảm giác… cần được xử lý (nếu không nói là cần tập trung ưu tiên đối với những rối loạn ở mức độ nặng) để cố gắng đưa trẻ về mức bình thường hoặc ở mức gần bình thường nhất có thể.

Dạy thì lại cần linh hoạt tùy thuộc vào bản thân trẻ, vào mức độ khả năng của trẻ, chứ không nên phụ thuộc vào việc người lớn muốn trẻ phải học được cái này, làm được cái kia, hay phải hành xử trông giống người phát triển bình thường. Có trẻ rất khá, có trẻ chậm, có trẻ mạnh ở mảng này nhưng lại yếu ở mảng khác. Tùy thuộc vào trẻ nghĩa là bố mẹ khi dạy thì chấp nhận khả năng thực tế của trẻ, tôn trọng thiên hướng, mong muốn của trẻ, để đặt ra mục tiêu phù hợp và đừng tạo áp lực cho trẻ và cho cả chính mình.

Có cậu bé tự kỷ đang học đến lớp 9, tự đi học theo xe của trường, tự đi bơi, chủ động tốt các hoạt động của riêng mình. Cậu bé ý là niềm mơ ước của đa số các phụ huynh trẻ tự kỷ khác nhưng bố cậu thì mặt lúc nào cũng buồn rười rượi vì cậu vẫn chưa được như bố mong muốn. Hay có không ít lần mình thấy những lời tâm sự của các mẹ buồn vì con không được đi khai giảng hay tham gia hoạt động nào đó ở trường, nhưng có bao nhiêu trẻ trong đó thực sự muốn đi khai giảng hay tham gia hoạt động? Và có rất nhiều những phụ huynh lúc nào cũng căng thẳng để dập/xóa những hành vi/biểu hiện/sở thích của con chỉ vì nó không giống với người bình thường khác; hay chán nản thất vọng, lo lắng vì dạy mãi không thấy con biết một kiến thức nào đó…

Trị liệu tốt là nền tảng để trẻ cảm thấy an toàn và thoải mái. Nhưng Dạy mới là cái làm cho trẻ thấy vui nếu mục tiêu và cách tiếp cận phù hợp với trẻ trên cơ sở chấp nhận trẻ.

Con đường đồng hành với trẻ còn dài lắm, mà bạn muốn cả bạn và con đều vui trên con đường đó phải không?