Sau khi một bài viết về Hạch Hạnh nhân ở trẻ tự kỉ được đăng tải (các bạn có thể xem lại bài viết đường link sau: https://ketnoinangdong.vn/2022/04/24/phat-trien-hach-hanh-nhan-o-tre-tu-ky-va-van-de-roi-loan-cam-giac/) chúng tôi nhận được nhiều câu hỏi của quý phụ huynh về vấn đề hỏi chụp MRI cho con để phân tích chất xám và có nên cho con tự kỷ 6-7 tuổi chụp MRI hay không. Chúng tôi xin phép nêu một số quan điểm như sau:
– Nghiên cứu cho thấy trẻ tự kỷ có tốc độ phát triển hạch hạnh nhân nhanh hơn trẻ thường và kích thước hạch hạnh nhân lúc 12 tháng tuổi ở trẻ tự kỷ lớn hơn.
– Những trẻ dưới hoặc 12 tháng tuổi có những dấu hiệu sớm tự kỷ (ví dụ: rất ít tương tác, giao tiếp mắt với người khác, thích thú với đồ vật hơn, ngoan một cách bất thường như không phân biệt người lạ…) thì có thể chụp MRI để xem kích thước hạch hạnh nhân và phát hiện sớm tự kỷ để có thể bắt đầu can thiệp luôn và/hoặc hỗ trợ điều chỉnh/ngăn ngừa sự phát triển bất thường của hạch hạnh nhân.
– Tuy nhiên nghiên cứu này mới do đó các bệnh viện ở Việt Nam có thể chưa đủ cơ sở dữ liệu để so sánh kích thước hạch hạnh nhân cho trẻ.
– Khả năng học tập phụ thuộc rất nhiều yếu tố thể chất như chất xám, chất trắng… và quan trọng nữa là chức năng điều hành của não trước hoạt động ổn không. Chức năng điều hành ổn không còn phụ thuộc hoạt động ổn định của phần thân não (nơi phản ứng một cách vô thức đối với các căng thẳng của cơ thể). Ví dụ: rối loạn cảm giác cũng sẽ ảnh hưởng đến chức năng điều hành. (Mình chỉ nêu tên và lấy ví dụ hay được phân tích nhất cho mọi người dễ hiểu, chứ cấu tạo và chức năng bộ não phức tạp hơn vậy nhiều).
– Chụp để biết khả năng học tập nhưng rồi cách can thiệp vẫn là dạy trẻ (phát triển nhận thức và ngôn ngữ), hỗ trợ trẻ phát triển cảm giác và vận động. Thông qua việc dạy/tương tác với trẻ, người dạy cũng có thể nhận thấy khả năng tiếp thu, ghi nhớ, phản hồi lại thông tin của trẻ thế nào. Nếu trẻ có những rối loạn khác cản trở việc học như rối loạn cảm giác, thì chụp MRI cũng không xác định được trẻ có rối loạn cảm giác hay không.
– Theo nghiên cứu này thì những trẻ lớn đã có thể có sự phát triển bất thường của não bộ (hạch hạnh nhân) rồi thì chụp cũng không để làm gì. Nhưng ta có thể giúp trẻ bằng cách giảm căng thẳng để ngăn bớt tác động xấu của căng thẳng lên não bộ (não bộ là liên tục phát triển/thay đổi chứ không phải phát triển đến 1 tuổi nào đó là dừng lại/không thay đổi). Giảm căng thẳng đơn giản nhất là hít thở sâu, vận động nhiều, uống nhiều nước, giảm các nguồn gây stress (VD: áp lực học tập), giảm/trị liệu các rối loạn (VD: rối loạn cảm giác)…
– Việc chụp MRI cho trẻ không dễ, thường phải gây mê. Thuốc mê không tốt cho bất kỳ ai. Nếu buộc phải gây mê, ngoài truyền nước thì hãy cố gắng cho trẻ uống nhiều nước trong 1-2 ngày đó để đào thải chất gây mê.
